Verandermindset aan!

Verandermindset aan! 

Met het divergeren zit het dus wel goed! Maar hoe zit het dan met mensen meenemen in een verandering? Als je echt wilt veranderen zul je mensen ook in de juiste mindset moeten krijgen, wij spreken ook wel van de verandermindset. Het thema van deze module.

De wereld is altijd in beweging, we leven in een voortdurend veranderende maatschappij. Dit gaat gepaard met een flink aantal serieuze uitdagingen in de wereld. Hier moeten we samen aan werken. Veranderen: we moeten wel!

Vaak wordt er gedacht dat mensen niet houden van verandering. Maar dit klopt niet helemaal. De mode, nieuwe apps, en digitale gadgets, alles om ons heen verandert voortdurend. En mensen bewegen vaak prima mee in deze, vaak graduele, veranderingen. Maar… als een verandering leidt tot verlies, dan wordt het moeilijk. Psychologen noemen dit “loss aversion”. Oftewel, de angst voor verlies. Het is vaak zo dat we voorafgaand aan een verandering heel erg gericht zijn op deze loss aversion. Hier kunnen we helemaal op inzoomen en ons totaal in verliezen.

Gaat het over verlies van status of zekerheid, verlies dat raakt aan identiteit en geloven in jezelf en aan wat we waardevol vinden in het leven, dan vinden mensen dat helemáál moeilijke veranderingen.

Wanneer je iets probeert te veranderen, dan moet je eigenlijk altijd eerst de vraag stellen: wie gaat hierbij iets verliezen? En hoe kan ik voor hen de pijn wegnemen of verzachten?’ Daarnaast is het ook de kunst om niet alleen naar het verlies te kijken, maar ook naar de andere kanten van een verandering.

Opdracht 1. Verandering 

Duur: 5 minuten
Doel: verandering in beeld krijgen
Benodigdheden: mobiel

Wat is een grote verandering die zich heeft afgespeeld of gaat afspelen in jouw leven? Dit mag op werk zijn, of privé, collectief of individueel. Dit mag van alles zijn: een overleden huisdier, een relatie die voorbij is, een verhuizing, alleen nog maar met het OV reizen. Iets waar je nog niet enthousiast van wordt maar wat ongetwijfeld gaat gebeuren. Maak een foto van iets dat symbool staat voor deze verandering, en plaats deze foto in de groepsapp, geef de foto ook een titel zodat we weten waar de verandering over gaat.

Opdracht 2. Het Veranderkwadrant

Duur opdracht: 20 minuten
Doel: verandermindset aanzetten, anderen mee krijgen in een verandering
Benodigdheden: papier, stift, LEGO (is geen must)

Je hebt je verandering gekozen. Waarschijnlijk heb je rondom deze verandering nog niet alle kanten van de verandering in het licht gezet. Dit is logisch, vaak zien we namelijk alleen de voordelen de situatie zoals deze nu is en de nadelen van de situatie na de verandering. Maar wist je dat er nog heel veel andere kanten zijn? Met het Veranderkwadrant dwing je jezelf om alle kanten van een verandering te bekijken.

• Stap 1. Pak een A4 en stift en vouw dit twee keer, zodat er vier gelijke vakken (kwadranten) ontstaan.
• Stap 2. Begin bij het vak linksboven. Schrijf hier onder elkaar 11 voordelen van de huidige situatie onder elkaar.
• Stap 3. Ga door naar het vak rechtsboven. Hierin schrijf je 11 nadelen van de nieuwe situatie (de nadelen die je verwacht na de verandering). Let op, neem niet klakkeloos het tegenovergestelde van de voordelen van de huidige situatie over, maar probeer echt nieuwe dingen te bedenken.
• Stap 4. Ga door naar het vak linksonder. Schrijf hier 11 nadelen van de huidige situatie (de situatie voorafgaand aan de verandering).
• Stap 5. Ga door naar het vak rechtsonder. Schrijf hier 11 voordelen van de nieuwe situatie (de situatie na de verandering). Dit weet je misschien nog niet, gebruik dus je fantasie! Wat kan er dan allemaal wél!
• Stap 6. Als het goed is heb je nu al een beter beeld, bij wat de verandering gaat betekenen. Tijd om je mindset te verzilveren met deze laatste stap. Dit doen we met LEGO. Bouw nu alle voordelen van de nieuwe situatie met LEGO. Het gaat er om dat je het visueel maakt. Heb je geen LEGO, dan kun je dit ook tekenen natuurlijk.
• Stap 7. Ga voor jezelf na hoe je nu tegenover de verandering staat. Wat is je gevoel bij de verandering nu?

Het Veranderkwadrant met een groep 

Je hebt het Veranderkwadrant nu individueel gedaan. De werkvorm is ook geschikt voor grote groepen. Je gebruikt de werkvorm  wanneer een groep voor een grote verandering komt te staan. Met het Veranderkwadrant dwing je de groep om alle kanten van een verandering te bekijken, waardoor de verandering een stuk minder spannend lijkt! Doe je dit met een grote groep? Verdeel de groep in subgroepen van 5 en laat elk groepje aan een eigen Veranderkwadrant werken. Zorg voor flip-over vellen waar deelnemers in op kunnen schrijven, of gebruik het Veranderkwadrant van Ynnovate. Zorg dat de verandering concreet en helder is, dan is het makkelijker om na te denken over alle kwadranten.

Waarom 11? Die vraag krijgen we vaak, waarom nou 11 voordelen en nadelen per kwadrant? Dit is omdat je er dan echt je best voor moet doen. 5 schud je er namelijk zo uit je mouw, maar 11? Daar moet je echt even over nadenken.
En waarom LEGO? De laatste stap is om de voordelen van de nieuwe situatie te bouwen met LEGO. Als deze punten enkel op papier staan is je brein namelijk nog niet echt overtuigd. Door de voordelen ook echt visueel te maken zorg je dat je brein er makkelijker in kan geloven. Het wordt echt! Het gaat enkel om het visueel maken, heb je geen LEGO dan voldoet tekenen dus ook!

Als procesbegeleider is het jouw rol tijdens deze werkvorm om deelnemers een beetje achter hun broek aan te zitten. Het is de uitdaging om niet al te lang na te denken over de 11 punten. Voorkom ellenlange discussies door met een timer te werken en deelnemers per kwadrant maximaal 8 minuten te geven!

Rituelen en veranderen 

Rituelen lijken exceptioneel goed te scoren bij het wegnemen van twijfels en angst. Ze brengen ons orde en structuur in eenwereld die chaotisch en onvoorspelbaar is. Maar wat hebben rituelen nou met verandering te maken?

De theorie leert ons dat rituelen, door hun vrij rigide en gestructureerde eigenschappen en handelingen, ons een gevoel geven van orde en zelfcontrole. En dat is precies wat je nodig hebt bij verandering! Een gevoel van zelfcontrole. Sta je met een groep een grote verandering te wachten? Bedenk dan rituelen om afscheid te nemen van de oude situatie, en rituelen om de nieuwe situatie in te wijden!

Om dit concept een beetje onder de knie te krijgen is het leuk om er zelf ook mee te oefenen. Als het goed is ben je met behulp van het Veranderkwadrant al in de buurt gekomen van een enigszins positieve houding tegenover de verandering die je hebt gekozen. Nu hebben we nog rituelen nodig die jouw gevoel van zelfcontrole rondom de verandering vergroten. En daarom is de volgende stap dat we rituelen gaan bedenken! Tijd voor een Rituelendump!

Opdracht 3. Rituelendump 

Duur opdracht: 15 minuten
Doel: zelfcontrole creëren met behulp van rituelen
Benodigdheden: papier, stift, of digitaal device om op te schrijven, mobiel

• Stap 1. Je gaat een dump doen, oftewel zoveel mogelijk ideeen bedenken en dumpen (opschrijven). Zorg dus dat je iets hebt om op te schrijven. Linksboven op je papier schrijf je ‘Rituelen om afscheid te nemen van de oude situatie’, en rechtsboven schrijf je ‘Rituelen om de nieuwe situatie in te wijden’.
• Stap 2. Begin nu eerst met het dumpen van rituelen om afscheid te nemen van de oude situatie. Zorg dat je er minstens 10 hebt. Vind je het lastig? Kijk dan naar rituelen die je wel eens vaker gebruikt om afscheid te nemen? Of wat kun je online vinden aan rituelen die worden gebruikt om afscheid te nemen?
• Stap 3. Nu wordt het alleen maar leuker! Tijd om over te gaan naar de rechterkant, welke rituelen kun je bedenken om de nieuwe situatie in te wijden? Bedenk er weer minstens 10!
• Stap 4. Kies je leukste ritueel om afscheid te nemen van de oude situatie en om de nieuwe situatie in te wijden, en deel deze met ons in de groepsapp.

Reflectie

Tijd om te reflecteren. Dit mag je rustig voor jezelf doen. Ga even na, hoe sta je nu tegenover de verandering? Voelt het al wat lichter? Voel je je veranderklaar? En zou je deze werkvormen kunnen inzetten in de praktijk?
Kom je ergens niet uit of heb je ergens hulp bij nodig? We horen het graag via de groepsapp! Dit was de eerste module! Tot de volgende week.